ISKRS III: Fantastyka, mit, religia
Od kilku miesięcy Instytut Religioznawstwa UJ zaprasza wszystkich chętnych na otwarte wykłady pod hasłem „Interdyscyplinarna Szkoła Kultur i Religii Świata" w klubie Pauza in Garden. Spotkanie, które odbyło się 29 listopada, poświęcone zostało bliskim nam tematom fantastycznym, więc nie mogło nas tam zabraknąć.
Cykl wykładowy rozpoczęła Kama Wodyńska, która omówiła bestiariuszowe inspiracje Andrzeja Sapkowskiego, z których autor czerpał, tworząc mityczne bestie wypełniające uniwersum „Wiedźmina". Bazyliszki, strzygi i trolle to postacie z długą i bogatą tradycją, a ich literackie przetworzenie kładzie nacisk na wybrane aspekty znaczeń w ich symbolice. Jak poradził sobie Sapkowski, i jak zareagowali czytelnicy? Prezentacja pełna ilustracji i ciekawych przykładów pozwoliła odpowiedzieć na te pytania.
Katarzyna Bajka, przybliżyła zaś słuchaczom najpopularniejsze mityczne tropy zastosowane przez George'a R.R. Martina w cyklu „Pieśni lodu i ognia". Zdaniem prelegentki świat Westeros pogrążony jest w religijnym zwątpieniu, ale duchowość – pospołu z magią i prawdziwymi religiami – zaczyna się odradzać wraz z przejściem Lata w Zimę. I choć na razie trudno jest uznać „Grę o tron" za książki i serial o istotnym walorze religioznawczym, to zaczerpnięte z opowieści średniowiecznych wątki i typy postaci, takie jak rycerz, wędrowiec, dziewica czy kochankowie – doskonale poddają się analizie przy pomocy narzędzi właściwych dla teorii mitu.
O powieściach w dużo większym stopniu skupiających się na kwestiach duchowości, czyli o cyklu „Ziemiomorze" Ursuli le Guin opowiedziała dr hab. Małgorzata Sacha. Prelegentka skupiła się przede wszystkim na toposie labiryntu i jego symbolice, w tym postaciach takich jak przewodnik lub przewodniczka po labiryncie oraz czająca się w sercu błędnika bestia, reprezentująca, w odczytaniu psychoanalitycznym, mroczną i zwierzęcą stronę osobowości zagubionego wędrowca. Losy Geda dr Sacha zestawiła z mitem o Minotaurze, jak również z wątkami poruszanymi w prozie Paolo Coelho.
Kulminacyjnym punktem programu była finałowa debata. Na temat wątków mesjańskich i religioznawczego potencjału „Diuny" Franka Herberta spierali się specjaliści z Instytutu Religioznawstwa, prof. Andrzej Szyjewski i dr. hab. Krzysztof Mech. Dyskusja zatytułowana: „Polityka, ekologia i religia w Kronikach Diuny" pobudziła do refleksji nad tym jednym z najwartościowszych dzieł literatury SF, często porównywanym ze względu na rozmach inscenizacji, typ obrazowania i ogrom możliwości interpretacji do miejsca „Władcy Pierścieni" w fantasy. Świat przedstawiony Diuny wspiera się na dwóch filarach, dokładnie przemyślanych przez Herberta: myśli ekologicznej oraz koncepcji rozwoju i funkcjonowania religii, co sprawia, że warto poddać go pod dyskusję religioznawczą i filozoficzną. Z zainteresowaniem spotkała się informacja, że obaj dyskutanci równolegle pracują nad artykułami naukowymi prezentującymi ich postawę badawczą i wnioski z rozważań na temat „Diuny". Jest na co czekać!
(k. bajka)
Osoba publikująca: Katarzyna Bajka